Circulaire economie in Brussel

Het lineaire economische model van ‘ontginnen, produceren, consumeren en weggooien’ is belastend voor het milieu, het verbruikt (te) veel grondstoffen en energie, en bereikt stilaan zijn grenzen.

Deze vaststelling heeft geleid tot het ontstaan van decirculaire economie. Het idee? Hulpbronnen efficiënter gebruiken, de impact op het milieu verminderen en daarbij ook het individueel welzijn verder ontwikkelen.

Dit alternatieve economische systeem is eenveelbelovende manier om de huidige economische, sociale en milieu-uitdagingen aan te pakken. Daarom heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie (GPCE) ontwikkeld.

Dit plan met 111-maatregelen, dat in maart 2016 werd gelanceerd, heeft 3 belangrijke doelstellingen , waaraan hub.brussels actief bijdraagt:

1. De milieudoelstellingen omzetten in economische opportuniteiten.
2. De economie in Brussel verankeren.
3. Bijdragen aan het creëren van werkgelegenheid.

Wat bedoelen we met circulaire economie?

Het GPCE definieert circulaire economie als een economisch uitwisselings- en productiesysteem dat, “in alle stadia van de levenscyclus van de producten (goederen en diensten), ernaar streeft om de hulpbronnen efficiënter te gebruiken, om de impact op het milieu te verminderen en daarbij ook het individueel welzijn verder te ontwikkelen”.

Wat is een circulaire onderneming?

Om te bepalen of een bedrijf circulair is, kijken we naar het economische model. Binnen de cluster circlemade.brussels ontwikkelden we vier categorieën van economische modellen die verband houden met de circulaire economie. Een bedrijf wordt beschouwd als circulair als het ten minste een van deze vier economische modellen volgt. Bovendien kunnen op een bedrijf meerdere categorieën van toepassing zijn.

Dit zijn de vier modellen:

1. Less is more – Beperkter gebruik van hulpbronnen

In dit model gebruikt het bedrijf minder hulpbronnen (grondstoffen, water en energie) maar biedt het zijn klanten wel hetzelfde of een groter aanbod van producten of diensten. Dat doet het via ecodesign of het gebruik van hernieuwbare hulpbronnen.

2. Make it last – Verlenging van de gebruiksduur

In het aanbod van dit bedrijf kunnen de gebruikte hulpbronnen langer worden bewaard, ongeacht of het om goederen of diensten gaat (betere technische kenmerken, herstelbaarheid, preventief onderhoud …).

3. Use better – Beter gebruik van de gebruikswaarde

Het bedrijf ontwikkelt een aanbod waarbij beter gebruik wordt gemaakt van de hulpbronnen. Dat gebeurt via delen, de terbeschikkingstelling van het product zonder eigendomsoverdracht, de multifunctionaliteit van het product …

4. Close the loop – Hergebruik van hulpbronnen

Het aanbod van het bedrijf bevordert het hergebruik van de hulpbronnen. Dat kan binnen dezelfde cyclus zijn (m.a.w. dezelfde waardeketen: hergebruik, remanufacturing, recyclage voor hetzelfde gebruik) of in een andere cyclus (m.a.w. waardeketen en ander gebruik: up- en downcycling, recyclage in een ander gebruik door wijzigingen in de kwaliteit van het materiaal).

Circulaire economie: voorbeeld van bedrijven

Lokale productie van circulaire jassen
In 2017 heeft hub.brussels via haar duurzame afdeling een minicluster (een groep) van textielondernemingen begeleid bij het opzetten van een multi-actor project in de circulaire economie.

Ter gelegenheid van de lancering van het nieuwe Brussels Agentschap voor de Ondersteuning van het Bedrijfsleven, hub.brussels, werd namelijk een vernieuwende overheidsopdracht uitgeschreven voor de lokale productie van 300 jassen volgens de principes van de circulaire economie.

Het bijzonder van de opdracht was de verplichting om te werken met textiel in de korte keten afkomstig van lokale bronnen van tweedehands textiel, textielresten of “textielafval”.

Het bedrijfje ISATIÓ won de opdracht en ging de uitdaging aan: alle materialen die voor de productie van de jassen werden gebruikt, waren afkomstig van textielstaaltjes en uiteinden van rollen stof. De hele productiecyclus vond plaats in een heel korte keten, het ontwerp in Etterbeek, de productie in Brussel-Stad, Molenbeek en Anderlecht en de levering via fietskoeriers.

De opdracht zorgde voor een besparing van:

• 128 kg textielgrondstoffen;
• 57 kg meststoffen en pesticiden;
• 200 m3 water;
• Meer dan 5 T CO2;
• 9.000 kWh energie.

Bovendien droeg ze bij tot de oprichting van twee nieuwe naaiateliers en twee banen, alsook de socioprofessionele reïntegratie van laaggeschoolde werkzoekenden.

Coucou, “prêt-à-porter”

Coucou biedt een verhuurdienst aan voor jurken en accessoires voor allerlei gelegenheden. De winkel werkt volgens de principes van circulaire economie en nabijheid. Zo bevoorraadt hij zich met stukken die in iemands kast liggen weg te kwijnen om iemand anders gelukkig te maken tijdens een avondje uit of een weekendje weg.

De kleding wordt ecologisch gestoomd, opgelapt en eventueel versteld.

De vervuiling die door de textielindustrie wordt veroorzaakt, neemt de tweede plaats in wat betreft ecologische impact. Door concrete invulling te geven aan het concept slow fashion, en ‘stijl’ en ‘behoud van de planeet’ met elkaar te verzoenen, maakt Coucou komaf met de misvattingen over de modewereld.

Hoe kan hub.brussels circulaire bedrijven helpen?

hub.brussels biedt gratis tools en begeleiding voor bedrijven die de circulaire economie in hun businessmodel willen integreren of hebben geïntegreerd. Onze drie diensten:

• Individuele begeleiding om uw businessmodel te challengen
• greenlab.brussels, de accelerator voor duurzame start-ups
• circlemade.brussels, het Brusselse netwerk van pioniers in de circulaire economie.