De voedingssector in Brussel: nog steeds standvastig en groeiende

Het is welgekend dat diensten op een eerste plaats staan in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, maar voor de voedings- en drankensector (waar ook agro-alimentatie in betrokken is) neemt ook een belangrijke plaats in. Een analyse van de voedingssector op nationaal en regionaal niveau geeft een duidelijk beeld van hoe de sector er momenteel voor staat.

De voedingssector is een zwaargewicht voor België

Op het Belgische niveau wordt de agro-voedingssector vernoemd als een zwaargewicht om de volgende redenen:

• de sector staat op de derde plaats en representeert 14,7% van de toegevoegde waarde voor verwerkende industrieën, na de farmaceutische en chemische industrie.
• De omzet bedroeg in 2022 75,6 miljard euro en is daarmee de belangrijkste verwerkende industrie.
• Dit geldt ook voor de creatie van werkgelegenheid, momenteel voorziet de sector plaats aan 98.000 mensen.

Niet te onderschatten cijfers voor Brussel

Op het niveau voor het Brusselse Gewest zijn de cijfers iets bescheidener, maar zeker niet te onderschatten. De volledige industrie (tabak meegenomen) vertegenwoordigde  in 2020 met 421 miljoen euro bijna een 20% van de toegevoegde waarde van de verwerkende industrie. In termen van omzet zal dit voor de voedingsindustrie alleen (en dus zonder de sector “drankenindustrie”) 1.703,7 miljoen euro bedragen in 2022, wat overeenkomt met 2,6% van de omzet van de verwerkende industrie.

• Het aantal ondernemingen die hun hoofdzetel in Brussel hebben steeg, in 2021 stond het aantal ondernemingen op 639. Dat komt neer op een stijging van 7% sinds 2017. Deze stijging deed zich vooral voor in 2021 met 6,7%.
• Het aantal werknemers valt in 2021, op een totaal van 4493. Dit is tegenover Vlaanderen (+9,2%) en Wallonië (8,5%) een daling van 5,1% voor de laatste jaren sinds 2017. Een daling in werknemers zorgt bijgevolg ook voor een daling in loonkosten (-7,5% sinds 2017) met een totaal van 184 miljoen euro.
• Ondanks de daling van het aantal werknemers in de sector, toont het aantal startende ondernemingen een opwaartse trend (met uitzondering van 2020), terwijl het aantal jaarlijkse sluitingen zeer wisselvallig is, maar geen duidelijke opwaartse trend vertoont.

Buitenlandse handel: de buurlanden en de Europese Unie

In 2021 bedroeg de totale uitvoer voor de voedings- en drankenindustrie in het Brussels Gewest 494,64 miljoen euro, waarvan 95%  binnen de EU en 5% buiten de EU. In hetzelfde jaar bedroeg de invoer voor het Gewest 1.096,3 miljoen euro, waarvan 96,61% binnen de Europese Unie en 3,39% buiten de Europese Unie. De Europese Unie blijft dus de belangrijkste bestemming voor de voedsel- en drankenindustrie  

De ontwikkeling van de uitvoer is de afgelopen 5 jaar wel gedaald (-35,9%). Dit wordt verklaard door een grotere daling van de uitvoer in verschillende subcategorieën van de sector zoals:

• een daling van 97,8 % tussen 2017 en 2021 voor zuivelproducten,
• een daling van 30,9 % in 2020 voor cacao en bereidingen,
• en als laatste een daling van 17,8 % binnen de graanproducten, melk en patisserie.

Maar in tegenstelling zijn er ook een paar categorieën waar sterke stijgingen zijn waargenomen:

• Granen, waar een stijging van 15,7 % is waargenomen tussen 2017 en 2021;
• maalproducten; mout; zetmeel; inuline; tarwegluten waar een stijging van maar liefst 397,8% tussen en 2021,;
• verder waren dranken, alcoholische vloeistoffen, en azijnen ook in een stijgende lijn bevonden met een stijging van bijna 50% tussen 2017 en 2021.

De buurlanden zijn steeds belangrijk geweest voor de export binnen de sector, zoals hieronder in de top 5 duidelijk is. Ook voor import bevat de top drie dezelfde landen.

1. Nederland (194,68 miljoen euro) goed voor een aandeel van 39,4%
2. Frankrijk (105,89 miljoen euro) goed voor een aandeel van 21,4%
3. Duitsland (64,23 miljoen euro) goed voor een aandeel van 13%
4. Luxemburg ( 54,2 miljoen euro) oftewel 11%
5. Spanje ( 14,8 miljoen euro) wat overeenkomt met 2,99%

Beurzen voor de voedings- en drankenindustrie vormen een belangrijk onderdeel van de sector, of het nu gaat om klassieke of biologische beurzen, of om evenementen in verband met de horeca. Verschillende bijeenkomsten vonden zowel in België als internationaal plaats. Deze omvatten: Foodtechnology (Nederland), ANUGA (Keulen), ISM-Sweets and snacks (Keulen), SIAL (Parijs), GLEE – outdoor living (Birmingham),…