Aan de opening van een zaak zijn risico’s verbonden. Je moet er sterke schouders voor hebben én voldoende eigen middelen om te kunnen overleven als er moeilijkheden opduiken.Om beginnende handelaars een hart onder de riem te steken, lanceerde het Gewest 10 jaar geleden de OpenSoon-beurs die voor duurzame, innovatieve en kwalitatieve concepten coaching en financiële steun tot 15.000 euro aanbiedt.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt ruim 20.000 handelszaken op zijn grondgebied.Achter dat cijfer gaan minstens net zo veel unieke en onroerende persoonlijke verhalen schuil, vol tegenslagen en successen, met vallen en opstaan, met knagende onzekerheid en een gezonde dosis zelfvertrouwen.In deze blog willen we er enkele met jullie delen.

Wijn in bulk: duidelijke ideeën

Aangezien er in de gemeente Sint-Gillis maar weinig bars waren waar natuurwijnen werden geserveerd, besloot Serge Leblon er zijn eigen plekje in te richten: Calmos opende in het najaar van 2019 de deuren. Om de opening te vergemakkelijken, maakte de wijkbistro gebruik van de OpenSoon-beurs.

Op de hoek van het Moricharplein in Sint-Gillis groeide Calmos voor wijkbewoners al snel uit tot een gezellige ontmoetingsplaats. De naam is een rechtstreekse verwijzing naar de cultfilm van Bertrand Blier, maar in de eerste plaats ook een naam die tot ontspanning uitnodigt. Gasten in Calmos leunen al snel achterover terwijl ze een selectie natuurwijnen proeven. Per glas, per fles of … uit de tap.

Een ecologisch verantwoorde kaart samenstellen

Calmos serveert een selectie natuurwijnen, enkele biertjes uit microbrouwerijen, vruchtensappen en biologische frisdranken. ‘Natuurwijn tracht het karakter van de streek weer te geven‘, vertelt Serge. ‘Hij wordt gemaakt op basis van druiven waarvoor geen onkruidverdelgers, pesticiden of meststoffen werden gebruikt. Ze worden manueel geoogst en bij de vinificatie doet de wijnbouwer er alles aan om het levendige karakter van de wijn te bewaren.’ Op leisteentjes worden hapjes geserveerd om de degustatie te vervolledigen. Het gaat veelal om biologische producten uit de korte keten.

Achter de toog van Calmos hangt een lange lijst met wijnen van de tap, die in vaten worden bewaard en van daaruit ook worden opgediend. ‘Het is een beetje ons handelsmerk en het laat ons meteen toe onze ecologisch verantwoorde strategie verder door te trekken. Wijn in bulk is wijn die rechtstreeks uit het vat wordt gehaald en die we zelf op flessen trekken. Dat is minder duur én ecologischer.’ Die wijn in bulk kan per glas (vanaf € 4 voor een kwalitatieve natuurwijn), per karaf of per fles worden besteld om ter plaatse te drinken óf om mee te nemen (Calmos is ook een wijnhandel), dankzij speciaal daartoe bestemde recycleerbare flessen.

Le Pain Levé: een sociaal bewogen bakkerij

Het atelier met winkel in de Josaphatstraat in Schaarbeek opende in december 2020 de deuren onder de naam Le Pain Levé. Deze ambachtelijke en geëngageerde bakkerij in eigen beheer diende in datzelfde jaar een aanvraag in bij het adviescomité van Opensoon. Ze ontving een subsidie van 15.000 euro.

Verschillende prijzen, voor verschillende personen

Het aantal artisanale bakkerijen in Brussel neemt toe, tot groot genoegen van de liefhebbers van kwalitatief brood en gebak. Het bakkersvak blijft echter veeleisend, zowel qua werkomstandigheden als qua werk-privébalans.Bovendien zijn ambachtelijke zuurdesem-en biologische bakkerijen vanuit financieel oogpunt niet altijd breed toegankelijk.

Om kwaliteitsproducten voor iedereen betaalbaar te houden, stichtten Léa, Louise, Colin, Sylvain en Charlotte Le Pain Levé, een ambachtelijke, maar in de eerste plaats sociaal bewogen bakkerij. Het principe? Kwalitatief brood voor iedereen betaalbaar houden via eerlijke aangepasteprijzen. Zo staan bij elk product drie prijzen vermeld. In functie van de eigen situatie kunnen klanten de gemiddeldeprijs, de prijs met 20% korting óf de prijs + 10% betalen.

Een bakkerij in eigen beheer

Nog bijzonder: het gaat om een bakkerij in eigen beheer. “Niemand werd echt als baas aangesteld”, vertelt Sylvain. “Alle beslissingen worden met de vijf betrokkenen genomen, en we staan allemaalafwisselend aan de oven of achter de toonbank, in functie van wat er op dat moment moet gebeuren.

De openingsuren verschillen van die van een klassieke bakkerij: Le Pain Levé is van dinsdag tot vrijdag open tussen 12.30 en 19.00 uur. “Op die manier kunnen we ‘s nachts slapen, het brood ‘s ochtends kneden en vanaf de namiddag tot in de vroege avond vers brood, broodjes, koekjes … verkopen.”

Seed: brillen die hoge ogen gooien

Laurent Marien vestigde zijn winkel in de bijzonder levendige Baljuwstraat. Hij verkoopt optiekproducten, maar niet zomaar eender welke. Want bij Seed vind je alleen maar duurzame brillen. Zijn project bleek overtuigend voor het adviescomité van Opensoon, dat hem een subsidie toekende van 15.000 euro.

Duurzaamheid in de optische industrie is niet per se evident. De producten die worden verkocht in de grote ketens zijn maar weinig transparant over de milieu- en sociale omstandigheden van hun productie. Zo was, na 10 jaar werken in deze industrie, de conclusie van Laurent Marien. Om de sector te inspireren tot verandering besloot hij zijn 100% milieuvriendelijke project te verwezenlijken.

Een inrichting met oog voor de kleinste details

Bij Seed vind je producten die stroken met de waarden van Laurent. “Ik wil alleen maar werken met merken die brillen aanbieden die handgemaakt zijn in Europa. De grootste uitdaging in het begin was het vinden van leveranciers die aansloten bij wat ik zocht.” Na het bepalen van de selectiecriteria koos Laurent ervoor om te werken met een uitgelezen kransje aan merken. “Sommige modellen zijn gemaakt van hout, andere van mosselschelpen of nog van zeeafval.”

In de winkel die zijn deuren opende in december 2020, staan de brillen uitgestald op gerecycleerd houten meubilair. “Ik liet me bijstaan door Design with Sense om de ruimte te ontwerpen en in te richten met gerecycleerde materialen: 70% van de inrichting van de winkel is gemaakt van recyclagemateriaal.” En dat is nog niet alles: ook het atelier-gedeelte waar Laurent de glazen snijdt is duurzaam ontworpen, dankzij een systeem van waterrecycling met gesloten circuit. Kortom, bij Seed zijn alle functies in een optiekzaak herbekeken en herontworpen om ze duurzamer te maken.