Vrouwelijk ondernemerschap in Brussel in de lift

Het vrouwelijk ondernemerschap in Brussel zit in de lift. Dat lijkt de belangrijkste bevinding te zijn van de editie 2019 van de tweejaarlijkse barometer die recent is gepubliceerd door Women in Business, het platform voor vrouwelijk ondernemerschap in Brussel gehuisvest bij hub.brussels, het Brussels Agentschap voor de Ondersteuning van het Bedrijfsleven.

Op 10 jaar tijd is het aantal vrouwelijke zelfstandigen in het Brusselse Gewest met 30% gestegen, en zelfs met meer dan 50% voor vrouwelijke zelfstandigen in bijberoep. Een van de redenen voor deze opwaartse trend is het werk van bedrijfscoöperaties die zich inzetten om werkzoekende vrouwen warm te maken om het ondernemerschap risicovrij uit te proberen.

Ondanks de vooruitgang dankzij de maatregelen van het Gewest, blijft het percentage “vrouwelijke” NEET’s (Not in Education, Employment & Training) nog te hoog.

1 vrouw op 10 is zelfstandige in hoofdberoep

De cijfers van 2018 zijn bijzonder veelzeggend. Dat jaar had 52% van de vrouwen tussen 15 en 64 jaar een job, wat een stijging betekent van bijna 2 procentpunten ten opzichte van het voorgaande jaar. Het was de grootste jaarlijkse stijging in de afgelopen tien jaar en droeg bij aan een sterke daling van de werkloosheid onder vrouwen (-1,7 procentpunt).

Nog in 2018 waren meer dan 27.000 vrouwen onder de 65 jaar, hetzij 10% van alle werkende vrouwen in Brussel, onderworpen aan de Sociale Zekerheid Zelfstandige Ondernemers. In tien jaar tijd is het aantal vrouwelijke zelfstandigen in het Brusselse Gewest met 30% gestegen, en het aantal vrouwelijke zelfstandigen in bijberoep met meer dan 50%.

Die toename is ook zichtbaar in de Europese cijfers over de ondernemingsgraad bij vrouwen. Terwijl België vroeger onderaan de lijst van 28 EU-lidstaten bengelde met een ondernemingsgraad van 3,1 (het laagste percentage in de Unie), blijkt uit de laatste studie van in 2015 dat ons land een aanzienlijke toename van het aantal vrouwelijke zelfstandigen optekende, waardoor het een ondernemingsgraad van 5 bereikt en op de 14e plaats op gelijke hoogte komt met Hongarije en Spanje.

Barbara Trachte, staatssecretaris voor Economische transitie:

Deze bemoedigende vooruitgang van het vrouwelijk ondernemerschap in Brussel moet worden onderstreept. Ook al zijn ze nog steeds verhoudingsgewijs minder talrijk dan mannen, zelfstandige vrouwen dragen steeds meer innovatieve projecten in het Brusselse ecosysteem. We moeten hen blijven aanmoedigen om de sprong te wagen en hen tegelijkertijd bewust maken van de valkuilen die moeten worden vermeden. Het is ook essentieel om de steun voor vrouwelijke ondernemers verder te versterken. Dit is de bedoeling van onze actie ter hoogte van de overheid alsook de essentie van het werk van het Women in Business platform

De sleutelrol van activiteitencoöperaties

De oprichting van activiteitencoöperaties in Brussel helpt de groei van de afgelopen tien jaar zeker te verklaren. Zulke coöperaties bieden een gestructureerd en veilig kader om een ondernemingsproject op een serene manier te kunnen ontwikkelen en te testen op de markt.

Senrei Wu, de maker van BoucheB, een plantaardige slagerij in de leerlooierijen, vertrouwde:

Dankzij JobYourSelf kon ik me concentreren op de ontwikkeling van mijn project, zonder financiële risico’s te nemen. Ik denk niet dat ik anders op mijn eentje als ondernemer zou zijn begonnen. Wat mij het meeste aansprak was de mogelijkheid om het eerst 18 maanden te kunnen uitproberen, een klantenkring te kunnen uitbouwen, en mijn beslissingen te toetsen bij de adviseurs en coaches, voordat ik echt als zelfstandige aan de slag ging.

Voor Isabelle Grippa, directeur-generaal van hub.brussels, de risico’s zijn inderdaad een groot obstakel voor de ondernemingszin van vrouwen:

ze krijgen bovendien maar al te graag advies en ondersteuning. De activiteitencoöperaties beantwoorden dus perfect aan hun verwachtingen. Dit model is des te relevant in deze crisisperiode, omdat het het isolement van de ondernemer doorbreekt. Elke situatie is uniek, en het platform Women in Business helpt vrouwen om de juiste begeleidingsstructuur voor hen te vinden.

Voor Jean-Olivier Collinet, afgevaardigd bestuurder van JobYourSelf, er bestaan veel vormen van ondersteuning in het Brusselse Gewest die vrouwen kunnen helpen om de eerste stap te zetten. Ervaring als ondernemer – ook als die niet leidt tot de oprichting van een eigen onderneming – maakt het gemakkelijker om een job te vinden.

Een percentage vrouwelijke NEET’s nog altijd te hoog

Hoewel het aantal vrouwelijke ondernemers toeneemt, is het percentage vrouwelijke NEET’s (Not in Education, Employment & Training) nog altijd te hoog. In 2018 was 26% van de vrouwen van 15 tot 64 jaar niet aan het werk, noch op werkloosheidsuitkering, noch student, terwijl het aandeel niet-actieve mannen slechts 15% bedroeg.

Voor Loubna Azghoud, verantwoordelijke van het platform Women in Business:

Het gezicht van de NEET is een vrouw! Het percentage van 26% “vrouwelijke NEET’s” mag niemand onverschillig laten, het geeft de ongelijkheid weer in economische opportuniteiten voor de Brusselse vrouwen

In België is het verschil tussen jonge mannelijke en jonge vrouwelijke NEET’s ronduit flagrant. We zien dat tussen 25 en 29 jaar het verschil 6% hoger is voor vrouwelijke NEET’s en tussen 30 en 34 jaar nóg hoger, met 8,6% meer vrouwen. Dat zijn niet toevallig de leeftijdscategorieën waarin vrouwen moeder worden en de verantwoordelijkheid dragen voor jonge kinderen.

De barometer toont ook een verschil tussen de gemeenten in het noorden en in het zuiden van Brussel: terwijl het aandeel vrouwelijke zelfstandigen in Ukkel 12,9% bedraagt (het hoogste in Brussel), daalt het in Sint-Jans-Molenbeek tot 3,8%.

Deze cijfers moedigen ons bij Women in Business aan om onze acties in het noordelijke halfrond van Brussel te versterken.

De gevolgen van de coronacrisis

De barometer van het vrouwelijk ondernemerschap in het Brusselse Gewest toont ook aan dat bijna een kwart van de vrouwelijke zelfstandigen in Brussel actief is in de handel en in de horeca, net de sectoren die sterk zijn getroffen door de coronacrisis.

Het is belangrijk om de gevolgen voor de activiteit van de vrouwelijke ondernemers in Brussel te meten. In de komende weken zal hub.brussels een impactstudie laten uitvoeren. Ze zal zich richten op de moeilijkheden, obstakels en specifieke behoeften waarmee vrouwelijke ondernemers in Brussel momenteel geconfronteerd worden.

Isabelle Grippa, directeur-generaal van hub.brussels:

Als we begrijpen op welke manier vrouwen zwaarder dan mannen worden getroffen door deze ongeziene crisis, dan zal hub.brussels zijn acties kunnen aanpassen om deze economisch kwetsbaardere groep te ondersteunen. Alle kandidaat-ondernemers, ondernemers en starters moeten in Brussel een antwoord kunnen vinden op hun vragen.”
Bij het begin van de lockdown werden er vier noodcentra opgericht bij hub.brussels dankzij de mobilisatie van 130 vrijwilligers en de inzet van gerichte tools. Met de studie zal het systeem kunnen worden versterkt en de inhoud worden aangepast voor vrouwelijke ondernemers