Impact van Covid-19 op de Brusselse vrouwelijke onderneemsters

Ondanks de toegenomen moeilijkheden en de mentale belasting die de crisis heeft veroorzaakt, tonen de Brusselse onderneemsters optimisme en een ongelooflijke veerkracht: 90% van degenen die getuigden, willen hun activiteit voortzetten. Dat komt uit een enquête uitgevoerd door de platform Women in Business van hub.brussels.

Zelfs als de crisis heeft geleid tot een verergering van de elementen rondom de ongelijkheden waarmee ze al te maken hadden vóór de pandemie, tonen de (toekomstige) Brusselse bedrijfsleidsters een grote vastberadenheid en een opmerkelijk optimisme: 77% van de vrouwelijke onderneemsters in wording heeft de ambitie om zich  in de komende maanden te lanceren.

Een enquête om de uitdagingen van het economische herstel te begrijpen

Ook al vertegenwoordigden ze in 2019 slechts 28,4% van de vrouwelijke zelfstandigen in Brussel, toch zijn er meer vrouwelijke onderneemsters dan in welke andere regio van het land dan ook, voornamelijk in de horeca, de eventsector, de toeristische sector en de cultuursector. 

In deze sectoren die zwaar werden getroffen door de gezondheidsmaatregelen in verband met covid-19, stijgt hun vertegenwoordigingspercentage tot ongeveer 45%. Ze blijven ook geconfronteerd met veel structurele belemmeringen die hen vaak verhinderen om te ondernemen en/of succesvol te zijn in de ondernemerswereld. 

Nu de federale regering volop voorbereidingen treft om een einde te maken aan de crisis, bleek een analyse over de situatie van de Brusselse vrouwen meer dan noodzakelijk om de uitdagingen van het economische herstel in zijn geheel echt te begrijpen.

Een kwantitatieve en kwalitatieve enquête 

Nog vóor het einde van de pandemie, wilde hub.brussels via zijn platform Women in Business een kwantitatieve en kwalitatieve enquête uitvoeren op participatieve basis om de impact van de crisis op de business van Brusselse vrouwelijke ondernemers te becijferen, maar ook hun behoeften en hun verwachtingen in deze context. 

Het doel van de online uitgevoerde kwantitatieve analyse, is te meten hoe (toekomstige) onderneemsters deze gezondheidscrisis beleven en hun profielen, de situatie van hun ondernemersprojecten en hun eventuele verwachtingen beter te begrijpen. 

De kwalitatieve analyse die in de maand oktober 2020 werd uitgevoerd bij twee discussiegroepen, maakte het mogelijk om de ervaring en beleving van de deelneemsters via het prisma van ervaring en subjectiviteit te beoordelen.

De crisis als verergerende factor van ongelijkheden

De resultaten van deze enquête leggen de nadruk op de verergering van de elementen rond de ongelijkheden waarmee Brusselse onderneemsters al te maken hadden vóór het uitbreken van de crisis en weerspiegelen dus de bezorgdheden van tal van internationale instellingen over de situatie van vrouwen wereldwijd.

“Volgens mijn dochter van drie worden vrouwen verpleegster en mannen dokter. Het lijkt wel alsof we minder dromen of minder ambities hebben door de voorbeelden die we in onze samenleving zien. Om vrouwen een duwtje in de rug te geven om te ondernemen in Brussel, moeten we absoluut het probleem van de plaats van de vrouw in het algemeen aanpakken. Want doen we dat niet, dan komen we er ook niet!”

Sommige cijfers maken het mogelijk om de impact van de Covid-19-crisis op de activiteit van de deelneemsters te objectiveren: 62% van hen zag de omzet met meer dan 50% dalen, en zelfs als 51% zegt nog over liquide middelen te beschikken, zegt 90% dat ze het niet langer meer dan zes maanden kunnen volhouden.

Een andere algemeen gedeelde vaststelling: hoewel alle bedrijven zwaar werden getroffen, zorgden de gezondheidsmaatregelen ervoor dat het vooral de vrouwen waren die hun handen meer dan vol hadden met de opvang van de kinderen en het huishouden, met een nog zwaardere mentale belasting tot gevolg, en dat ze geconfronteerd werden met de moeilijke zoektocht naar een evenwicht tussen werk en privé.

“Voor mij als vrouw nam de druk zowel professioneel als privé toe. (…) Ik moest de gezinsactiviteiten op mij nemen, bovenop mijn job. Ik moest dus heel flexibel zijn. Omdat ik zelf mijn uren kan kiezen, moest ik de zorg voor het gezin erbij nemen naast mijn eigen werk. Daar moet écht rekening mee worden gehouden. Alle hulp om als vrouw met die dubbele dagtaak om te gaan, is welkom.” , getuigt Isabelle, 40 jaar oud, waarschijnlijk één van de 40% vrouwen die volgens een studie van de Stichting “Fondation des Femmes” tijdens de lockdown in de lente van 2020 meer dan 4 uur per dag aan de zorg voor de kinderen besteedde, wat dubbel zoveel is als mannen. “

Optimisme en veerkracht

Maar het onderzoek toont ook aan, dat er meer nodig was om de Brusselse onderneemsters die een onwaarschijnlijke veerkracht en optimisme hebben getoond te ontmoedigen. Van de deelneemsters wil 90% hun activiteit voortzetten, terwijl 77% van de onderneemsters in spe de ambitie heeft om hun project de komende maanden op te starten en meer dan 55% van plan is opnieuw na te denken over hun businessmodel en het aan te passen aan de nieuwe economische opportuniteiten en consumptiegewoonten.

“Ik heb mezelf als persoon losgekoppeld van mijn bedrijf. Ik ben de lockdown goed doorgekomen. Als zelfstandige kreeg ik steun en premies om te kunnen overleven. Zo kon ik me bijscholen. In het begin wilde ik mijn business online opstarten, maar de fysieke business kreeg de overhand. De lockdown heeft me geleerd dat mijn online business mij niet de passieve inkomsten bracht waar ik op hoopte. Ik heb eraan kunnen werken, ik heb mijn community verder uitgebouwd en die blijft maar groeien! Dus nogmaals, ik mag niet klagen en ben er goed uitgekomen.” vat de 35-jarige Fati samen.